حیدربابای شهریار در آیینه زبان فارسی

کتاب حیدربابای شهریار در آیینه زبان فارسی اثر کریم مشروطه چی

به احتمال زیاد بتوان اقبال مردم آذربايجان بر حيدربابا را يكي از محركه‌هاي شهريار براي اعراض از تهران و بازگشت به موطن مادرزادي به شمار آورد كه شاعر بنابه دلائل مختلف، در زمستان 1331 از يار و ديار قهر كرده شبانه به تبريز رفت و در سال 1332 نخستين بار حيدربابا را به انطباع سپرد. سرودن حيدربابا و انتشار آن شايد جز انگيزه ياد شده، سبب رندانة ديگري نيز داشته باشد كه اين، نه گفته شاعر، بل‌كه گمان من است كه: از سال‌هاي آغازين اقتدار رضاخان يك موج مهيب ترك‌ستيزي و تركي‌زدائي در ايران سر گرفته بود و شهريار براي برشكستن اين حصارِ ستم، آزادي اجتماعيِ محصول نهضت ملي نفت را ارزيابي كرده، هوشمندانه از اين فرصت بهره جست و طرف بست. چندي پس از انتشار اين شاهكار، حاكمان روزگار كه قضا را برترانگاري قومي را به پاية عرق‌پرستي و ژنوسيد فرهنگي پيش مي‌بردند و انكار هويت گروه‌هاي قومي ايراني را دستماية اين سياست كرده بودند، از اشتهار و بلندنامي حيدربابا انديشه كردند كه مبادا رفته رفته به بيرق مبارزات آزادي‌خواهي قومي نيز تبديل ‌شود. پيرو خاصيت همة جباران تاريخ كه از سرِ دست‌پاچگي به‌جاي كرامتٍ اكرام و اعطاء حقوق، قدغن و سياست و يسق را برمي‌گزينند، حيدربابا نيز ناشيانه توقيف شد. استاندار وقت شهريار را به گلگشت شاهگلي برده و در حالي مساعد مي‌گويد كه: اعليحضرت از شما به خاطر حيدربابا گله‌مند شده‌اند! كه بوي تجزيه‌طلبي از اين حركت مي‌آيد و لابد شهريار كه: به شرف‌عرض اعليحضرت برسانند كه: از اين پس شعر مرا نبويند، بلكه بخوانند.