جدال با سعدی در عصر تجدد

کتاب جدال با سعدی در عصر تجدد اثر کامیار عابدی

تحلیل کردن و جست‌وجوی تاریخی نوشته های سعدی و نقدهایی كه بر این شاعر در طول 150 سال اخیر نوشته شده است.این کتاب از دیدگاه تاریخی به دو پرسش اساسی درباره‌ی سعدی در دوره‌ی معاصر پاسخ می‌دهد؛ پرسش نخست این است که آیا موقعیت سعدی در عصر تجدد تغییر یافت و متزلزل شد؟ مؤلف بر اساس اسناد و مدارک بسیار زیاد، ثابت می‌کند که پاسخ به این پرسش مثبت است. پرسش دوم این است که چرا این موقعیت تغییر یافت و متزلزل شد؟ مؤلف با تکیه بر اساس مستندات، ابتدا موقعیت سعدی در دوره‌ی قدیم را با دوره‌ی تجدد مقایسه می‌کند و سپس از دیدگاه تاریخ سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و ادبی، این موضوع را مورد موشکافی قرار می‌دهد. با این همه، مؤلف مطلق‌نگری نکرده و در حین تحقیق خود دریافته است که بخش‌هایی از شاعران، نویسندگان و پژوهشگران ایران در عصر تجدد از آثار سعدی تأثیر پذیرفته‌اند. این موضوع در یک فصل مستقل مورد بحث قرار گرفته است. کتاب علاوه بر بخش تحلیل‌ها، بخشی بسیار مفصل‌تر با عنوان جست‌وجوها دارد. در این بخش، مؤلف خلاصه و چکیده‌ی پژوهشی آرای منتقدان و مخالفان سعدی و همچنین پاسخ‌های دوستداران و ستایندگان سعدی به آنان و گاه حمله‌های متقابل این دو گروه به یکدیگر را گرد آورده است. در بخش اخیر، آرای حدود 160 نفر از نویسندگان، شاعران، پژوهشگران، روزنامه‌نگاران و ادیبان و حتا قلمزنان غیرحرفه‌یی از لابه‌لای روزنامه‌ها، مجله‌ها، مقاله‌ها و کتاب‌های مختلف نشریافته در 150 سال اخیر استخراج، تنظیم و تلخیص شده است. گردآوری این آرا به تدریج در حدود یک دهه صورت گرفته است و صرف نظر از آثار مشهور، آثار کمیاب یا ناشناخته‌ی بسیار زیادی را در این موضوع دربر می‌گیرد. بخش جست‌وجوهای این کتاب به کتاب «سرچشمه‌های فردوسی‌شناسی» زنده‌یاد استاد محمدامین ریاحی بی‌شباهت نیست، که در آن، آرا و نظرهای پراکنده‌ی بسیار زیادی درباره‌ی فردوسی، البته در عصر کهن، گردآوری و تنظیم شده است.