اخلاق و سیاست در جامعه

کتاب اخلاق و سیاست در جامعه نوشته برتراند راسل

 این کتاب چاپ نشر وحید ترجمه محمود حیدریان ,اگر انسان را معجونی از فرشته و حیوان بدانیم حقا درباره حیوان بی انصافی کرده‌ایم پس چه بهتر است که او را – ترکیبی از فرشته و شیطان بدانیم رابطه اخلاق و سياست از موضوعات مهمى است كه ذهن بسيارى از انديشمندان را به خود معطوف كرده است و بخش مهمى از آثار اين انديشمندان مربوط به تبيين رابطه اين دو مقوله حساس و تعيين كننده در حيات بشرى مى‏باشد كتاب «اخلاق و سياست» به دنبال بررسى رابطه اخلاق و سياست از ديدگاه انديشمندان است. البته مؤلف صرفاً در حد تحليل به بررسى موضوع نمى‏پردازد، بلكه به دنبال ارايه نظريه‏اى در اين زمينه است كه اساس آن، وحدت و يگانگى اخلاق و سياست مى‏باشد. اين كتاب از يك مقدمه، يازده فصل و فهرست منابع تشكيل يافته فصل اول درباره مباحث مقدماتى و كليات مربوط به اخلاق و سياست است. از لحاظ تاريخى معمولاً حاكمان ميل به سوء استفاده از قدرت سياسى داشته‏اند و اينك هم بسيارى از انديشمندان غربى نسبت به زوال اخلاقيات در سطح جامعه هشدار مى‏دهند. با اين حال، انديشمندان همواره سياست را بر پايه اخلاق مورد تبيين قرار داده و بر اهميت آن تأكيد كرده‏اند، ولى واقعيت سياست و حكومت با رأى آنان چندان مطابق نبوده است و در واقع، تاريخ سياست و حكومت به نوعى تاريخ دور شدن سياست از اصول اخلاقى است كه اين امر در بين انديشمندان هم تأثيرگذار بوده و به تبع آن، برخى اخلاق را تابع سياست دانسته‏اند. از اين نظر، تاريخ پيدايش دولت مدرن تاريخ تطور اخلاق مى‏باشد و تاريخ تحول انديشه سياسى منعكس كننده سير تحول و تطور اخلاق در زندگى اجتماعى انسان است. منظور از اصول اخلاقى چيست؟ و رويكرد فلسفه اخلاق به اين مقوله چگونه است؟ شيوه عمل دولت‏ها در اين راستا چگونه مى‏باشد؟ زير پا گذاشتن قواعد اخلاقى در سياست را چگونه مى‏توان كنترل كرد؟ آيا اخلاق نسبى است يا مطلق؟ آيا كشورها مى‏توانند اصول اخلاقى خود را جهانى معرفى كنند و درباره ديگر كشورها بر اساس آن قضاوت كنند؟ اينها سؤال‏هايى است كه اين كتاب به دنبال طرح و بررسى آن مى‏باشد. بحث اساسى اين است كه آيا براى دست‏يابى به هدف مشروع، استفاده از روش‏هاى نامشروع موجه و پذيرفتنى است؟ مؤلف ضمن اشاره به برخى ديدگاه‏ها در اين زمينه، طرح نظريه اخلاقى سياست را مطرح مى‏كند كه اساس آن، يگانگى و وحدت اخلاق و سياست است كه البته به معناى يگانگى دين و سياست نيست، و هدف آن، اخلاقى كردن سياست مى‏باشد. مؤلف بيشتر به امور داخلى جوامع توجه دارد و در نظام بين‏الملل، مفهوم اخلاق سياسى مورد نظر واقع‏گرايان را اولويت مى‏دهد.