تاریخچه بست و بست نشینی

در کتاب تاریخچه بست و بست نشینی بست به پناهگاهي گفته شده است كه فرد مجرم، محكوم و يا معترض در آن حاضر شده و اصطلاحا بست نشيني مي‌كند و به حرمت آن مكان از مجازات و تعرض مصون مي‌ماند. بست‌شكني زماني رخ مي‌دهد كه حاكمان حرمتي براي بست قائل نشوند و محكوم را دستگير كنند. بست نشيني از دوره صفويه در ايران گسترش يافت و در دوره قاجاريه به اوج خود رسيد. رضا شاه بست نشيني را ممنوع كرد. بست‌نشيني ريشه‌اي كهن در فرهنگ ملل باستاني داشته‌است. نقص قوانين و شتاب در مجازات، موجب آن بود تا برخي از محكومان بست را تنها راه به تاخيرانداختن مجازات خود بيابند. در اسلام و به عنوان يكي از اولين نمونه‌هاي بست، خانه كعبه و خانه ابوسفيان بود كه در فتح مكه توسط پيامبر اسلام حرم امن اعلام شد. در دوران خلفاي عباسي نيز، آرامگاههايي وجود داشت كه اگر متخلف يا محكومي به آنجا پناه مي‌برد، امان مي‌يافت. با اينحال بست و بست‌نشيني تنها از دوره صفويان بصورت گسترده مورد استفاده قرار گيرد. در دوره قاجاريه نيز بست و بخصوص بست‌نشيني‌هاي سياسي و دسته‌جمعي به اوج خود رسيد. نخستين كسي كه با بست‌نشيني بطور جدي مبارزه كرد اميركبير بود و بعدها ناصرالدين‌شاه كار او را پي گرفت. ناصرالدين‌شاه در مهمترين بست‌شكني آن دوره سيدجمال‌الدين اسدآبادي را از بست خارج نمود و دستگير كرد.