انوار سهیلی

کتاب کلیله و دمنه یا انوار سهیلی

حسین بن علی بیهقی سبزواری، واعظ مشهور و از دانشمندان و سرايندگان نيمه دوم سده نهم است. كه در شهر سبزوار در ناحيه بيهق متولد شد. وي كه به واعظ كاشفي شهرت دارد، از بزرگان علوم ديني، معارف الهي و مباني عرفاني است كه در نجوم، رياضيات و فنون غريبه مهارت داشت. يكي از نگاشته‌هاي وي، انوار سهيلي نام دارد كه کتابیست اخلاقی و ادبی در قرن دهم هجری به زبان فارسی. . وی به خواهش امیر نظام الدین شیخ احمد سهیلی جغتائی می خواست که تحریر و ترجمه ای به نثر ساده از کلیله و دمنه کند و آنرا از اشعار و مثال های عربی پاک نماید ولی در کارش موفق نشد و گرفتار اطناب و عبارت پردازی گشت و از اول «کلیله و دمنه بهرام شاهی» تا «باب الاسد» و «الثور» را حذف و در عوض مقدمه ای از خود بر آن نوشته و حکایت های زیادی از کتابهای گلستان و مثنوی و کتب دیگر را به آن اضافه کرد و به نام “امیر احمد شیخ سهیلی جغتائی” از امرای معروف سلطان حسین بایقرا، تالیف و به همین مناسبت به «انوار سهیلی» مشهور شد. مندرجات کتاب، اخلاقی، تربیتی و حکمی است و در قالب داستان های آموزنده و دلپذیر بیان شده است