شب هزار و یکم

کتاب شب هزار و یکم اثر بهرام بیضایی

اين نمايشنامه خوانشي ديگری از داستان جذاب ضحاک است .که در آن تقابل آگاهی زن و جهل مرد به تصوير کشيده شده است. روشنک قهرمان اين نمايشنامه ، زنی باسواد و درس خوانده است که در برابر جهل و بی سوادی شوهرش ميرخان می ايستد. ميرخان درگذشته مجری بستن مکتب خانه ی مادر روشنک_زنی باسواد و معلم_ بوده است. مادر روشنک خود را در اعتراض به بستن مکتب خانه به آتش کشيده است. سال ها بعد روشنک با ميرخان ازدواج می کند. زيرا معتقداست بايد مردی را تغيير داد که سرمشق ديگران است. او در محيطی که سواد برای زن ننگ است و عقلای جامعه خواندن هزار و يک شب را باعث مرگ زنان می دانند، آن کتاب را دور از چشم ميرخان می خواند و سپس به شوهرش وانمود می کند که به علت اين کار در حال احتضار است و به زودی خواهد مرد. در جريان پرسش و پاسخ های روشنک و ميرخان ، استدلال های منطقی و عقل پسند او، پوچی انديشه های ميرخان را آشکار می سازد ؛ سرانجام روشنک به زندگی معلمی خود بازمي گردد درحالی که اولين شاگردش ، همان ميرخان علم گريز است.