روح القدس

در کتاب روح القدس دانش اسرار به معنی آنگونه دانش يا آگاهي كه فراسوي مرز عقل است و از راه دميدن روح القدس در دل و ذهن انسان دست مي دهد. محي المله والدين جناب محي الدين خود بيش از همه به دانش اسرار متمايل است و در جست و جوي مرز تازه اي فراتر از بودن سر قلم خود را به كار انداخته است و همين است كه به يكي از عرفا مي گويد: «آيا هنگامي كه براي تو مسئله اي ذكر مي كنم كه خاطر تو از قبول آن خودداري مي كند بايد به خضر محتاج شوم تا ظاهر شود» زيرا شيخ اكبر خرقه عرفاني خويش را از آن خضر مي داند و مي گويد: «من به لباس خرقه اي كه صوفيه به آن قائلند، قائل نبودم تا اينكه آن را در برابر كعبه از دست خضر پوشيدم» البته منظور شيخ از خرقه پوشي، پشمينه پوشي و تند خويي نيست چرا كه او خرقه را به لباس اهل ادب، لباس فضل و دين و لباس اهل خير و تقوي تعبير مي كند و به نظر وي اصل خرقه، پيراهن يوسف (ع) است كه چون به روي يعقوب (ع) انداختند، بينا شد. در حقيقت مي توان رمز درك عميق و اساسي تعاليم شيخ را در همين پالايش دروني دانست كه چون شيخ از دانش اسرار مي گويد، برادران طريقت آنگاه خواهند توانست از آموزه هايش به كفايت بيان بهره گيرند كه خود اهل راز و منصف به صفات رباني باشند و چه خوب خواهد بود كه بتوانند نفس روح پرور شيخ را از ميان كلمات نوشته شده اش دريابند و در اين ميانه خضر هم دفتر دانايي را به گونه اي ديگر ورق مي زند: «در بندرگاه تونس در حفره بر روي عرشه كشتي نيمه شب ايستاده بودم و به دريا مي نگريستم كه كسي از دور در مهتاب بر من ظاهر شد. آن شب بدر بود و او بر روي آب مي آمد تا به من رسيد و نزد من بايستاد و با من از زبان خود سخن گفت و سلام داد و بازگشت و به مناره اي كه در كنار دريا روي تپه اي قرار داشت، رفت. در حالي كه او بر بالاي مناره خداوند را تسبيح مي گفت صدايش را مي شنيدم…»