گفتمان نقد

کتاب گفتمان نقد نوشته حسین پاینده

مقالاتي در نقد ادبي کتاب گفتمان نقد برای آن دسته از علاقه‌مندان نقد ادبی نوشته شده است که می‌خواهند هم با برخی مباحث و نظریه‌های مهم در زمینۀ نقد آشنا شوند و هم این که کاربرد عملی آن نظریه‌ها را در نقدهایی بر متون برگزیده (شامل رمان، داستان کوتاه، نمایشنامه، فیلم و شعر) ببینند. هر یک از مقالات این کتاب رهیافتی در نقد ادبی مدرن یا مفاهیمی از نظریه‌های ادبی جدید را تبیین می‌کند و یا در نقدی عملی بر یک اثر ادبی به کار می‌برد. از جمله اهداف مؤلف، تأکید گذاشتن بر ماهیت نظام‌مند نقد و اتکاء آن به نظریه است. در نقدهای ارائه‌شده در این کتاب، هم از رهیافت فرمالیستی برای قرائت متون ادبی بهره گرفته شده است و هم از رهیافت‌های روانکاوانه و فمینیستی و غیره، با این امید که پیکره‌بندیِ کتاب بتواند ماهیت دموکراتیک نقد ادبی را ـ که از تکثرگرایی و چندصدایی بودنِ آن ناشی می‌شود ـ به وجهی تا حد ممکن شایسته نشان دهد. فرمالیسم، نقد روانکاوانه، پسامدرنیسم، فمینیسم، مطالعات فرهنگی، و تئاتر معناباختگی از جملۀ مباحث کتاب حاضر هستند. برخی از آثاری که در این کتاب نقد شده‌اند، عبارت‌اند از: رمان‌های «جزیره‌ی سرگردانی» و «ساربانْ سرگردان» اثر «سیمین دانشور»، داستان کوتاه «بچۀ مردم» اثر «جلال آل‌احمد»، شعر «دریا» سرودۀ «شفیعی‌کدکنی»، فیلم «سلام سینما» ساخته‌ی «محسن مخملباف»، اشعاری از «سهراب سپهری» و آثاری از برخی داستان‌نویسان و شاعران و نمایشنامه‌نگاران غیرایرانی.