شترها باید بروند

کتاب شترها باید بروند اثر سر ریدر بولارد و سر كلارمونت اسكراين

این کتاب ترجمه ای است از دو متن مجزا: اولی یک فصل از کتاب خاطرات سر ریدر بولارد سفیر انگلیس در ایران طی سالهای جنگ جهانی دوم و دومی مقاله ای از سر کلارمونت اسکراین افسر سیاسی انگلیس در هندوستان و کنسول بعدی انگلیس در ایران.
علت انتخاب این دو متن برای انتشار در قالب یک کتاب وجه مشترک هر دو انهاست در توصیف احوالات رضا شاه در جریان برکناری از سلطنت و انگاه دوران تبعیدش به جزیزه موریس.
2)کتاب خاطرات ریدر بولارد که در سال 1961 تحت عنوان شترها باید بروند در لندن به چاپ رسیده شرح مفلی است از زندگینامه و مشاغل گوناگون سیاسی او.که چون تنها فصل مربوط به دوران سفارتش در ایران می توانست برای هموزنان جالب و قابل استفاده باشد.فقط همین ترجمه شده و بقیه مطالب به فرصتهای دیگری موکول گردید.
3)در مورد کلارمونت اسکراین در قسمت دوم این کتاب توضیح داده خواهد شد و در اینجا تنها به ارائه مشخصات مقاله او که ترجمه اش خواهد امد اکتفا میشود.
هر دو متن به دلیل انکه توسط دست اندرکاران اصلی قضیه نوشته شده از اصالت کافی برخوردار است و در حکم اسناد دست اول بحساب می اید. اولی به دلایل انکه ریدر بولارد نقش افرین اصلی ماجرای منتهی به استعفا و اخراج رضا شاه بوده است. و دمی هم به این خاطر که کلارمونت اسکراین ماموریت تبعید رضا شاه از بندر بمبئی به جزیره موریس را به عهده داشته است.

شترها باید بروند (به انگلیسی: The Camels Must GO)‏ اسم کتابی است از سر ریدر بولارد*[۱]، سفیر انگلستان در ایران و سر کلارمونت اسکراین، مامور تبعید رضاشاه. اسم این کتاب برگرفته از یک ضرب المثل جالب انگلیسی است. این ضرب المثل در مواقعی بکار می‌رود که کاری بایست الزاماً صورت پذیرد. داستان این ضرب المثل چنین است. قرار بود در زمان جنگ جهانی اول، یک کاروان شتر حامل سلاح برای کمک به امیر فیصل اعزام شود. سرگرد انگلیسی خطاب به افسر عرب که مرتباً برای این اعزام بهانه می‌آورد گفت: تو حق داری، امیر فیصل حق دارد، من حق دارم و شترها هم حق دارند، ولی به هرحال… شترها باید بروند!!! این کتاب همواره به عنوان یک مرجع دست اول برای محققان و نویسندگان تاریخ معاصر ایران، به کار می‌رفته‌است. بولارد درست اندکی پیش از وقوع جنگ جهانی دوم به سفارت ایران رسید و بسیاری اورا تصمیم گیرنده اصلی خلع رضاشاه از سلطنت و جایگزینی محمدرضا پهلوی می‌دانند. ازسویی تبعید رضاشاه به سادگی صورت نپذیرفت. او با خفت و تحقیر کامل ابتدا دور اقیانوس هند گردانده شد و سپس به محل تبعید دائمی خود در ژوهانسبورگ آفریقای جنوبی رسید. خاطرات اسکراین که مامور انجام این کار بوده‌است، بسیار خواندنی است