زادالمسافرین

کتاب زادالمسافرین نوشته ناصر خسرو قبادیانی – محمد بذل الرحمن

زادالمسافرین، مهم‌ترین اثر ناصر خسرو قبادیانی بلخی، سخنور، متکلم و حجت نامدار اسماعیلی است که نزدیک به ۱۰۰۰ سال پیش از این (۴۵۳ (قمری)) تالیف شده و معتبرترین و عمده‌ترین منبع در شناخت اندیشه‌ها و باورهای او به شمار می‌آید. این کتاب، یکی از مهم‌ترین آثار کلامی فلسفی اسماعیلی و حاوی واپسین باورهای مذهبی و ایده‌های کلامی و جهان‌شناختی رسمی فاطمیان در دوره امپراتوری دینی آنان است، پیش از آن که دعوت فاطمی دچار دودستگی نزاری و مستعلوی شود. زادالمسافرین در زمره متون منثور کهن فارسی است و به جهت روزگار تالیف و روش نگارش، از دیرباز موردتوجه سبک شناسان نثر فارسی بوده‌است. زادالمسافرین سرشار از واژه‌های نادر و کهن فارسی است و افزون بر آن، برابرنهاده‌های فارسی ارزشمندی برای اصطلاحات فلسفی عربی در آن آمده که سخت در خور توجه‌است زادالمسافرین به سبب محتوای کلامی فلسفی و زبان ویژه و کهن، متنی آسان نیست. همین موضوع موجب شده که دستنوشته‌های بر جای مانده از آن آکنده از اغلاط و تصحیفات باشد، جدای از آن که نسخه‌های اصیل و کهن آن بس اندک است. سیدمحمد عمادی حائری، پس از نسخه‌شناسی تطبیقی زادالمسافرین و برگزیدن کهن ترین، اصیل‌ترین و صحیح‌ترین نسخه‌ها، با تامل در مفاهیم کلامی فلسفی اسماعیلی از سویی و دقت‌های واژه‌پژوهانه و سبک‌شناسانه از دیگر سو، به تصحیح انتقادی این اثر پرداخته و برای نخستین بار متنی صحیح و اصیل از آن عرضه کرده‌است. او همچنین تعلیقاتی پیرامون اثبات متن و ضبط نسخه‌ها، بر متن ویراسته خود افزوده‌است. مرکز نشر میراث مکتوب این پژوهش را منتشر کرده‌است