دیو از افسانه تا واقعیت

کتاب دیو از افسانه تا واقعیت نوشته ناهوکو تاواراتانی

در همه داستانهای آن روزگاران دور موجودی عجیب به نام دیو وجود دارد که با خصوصیاتی غریب خواب شب را بر خوانندگان آثار کلاسیک آشفته می کند. دیوهای هراسناک نعره کشان با زوری بسیار به آدمیان حمله ور میشوند و در غارهای مه آلودشان از اشیای جادویی و با ارزش نگهداری می‌کنند. اما راز این دیوهای هراسناک چیست؟ خانم ناهوکو تاواراتانی که حدود دو دهه است در ایران زندگی کرده و در زمینه ی ادبیات فارسی و ژاپنی پژوهش می کند با تسلطی بی نظیر به متون کهن و ادبیات امروز ایران و ژاپن به دریافت هایی جدید و نو در این باره می پردازد. ناهوکو تاواراتانی پژوهشگر ژاپنی در کتاب جدید خود به سراغ این دیوها رفته و از آنها میگوید.او مینویسد که از دوران کودکی همیشه برای من سئوال برانگیز بوده است که چرا اشیای جادویی و یا گنج‌ها نزد دیوان نگه داشته می‌شوند؟ آیا قدرت خدایان (نماد نیکی) از دیوان کمتر بوده است که اشیای ارزشمند به دست آنها (نماد بدی) افتاده‌اند؟ وقتی بزرگتر شدم و به اطلاعات بیشتری دست یافتم، متوجه شدم که در فرهنگ ژاپن «دیو» ویژگی‌ای نیک هم دارد و نباید همیشه آن را موجود شوم و مظهر بدی انگاشت. اما این ویژگی از کجا می‌آید؟ از آن زمان نزدیک به نیم قرن می‌گذرد. تاواراتانی تعریف دیو را اینطور می آغازد که دیو ضد قهرمان همیشگی در اسطوره‌ها و افسانه‌های دنیا است. این موجود از بزرگ‌ترین مشکلاتی است که سد راه قهرمان می‌گردد. قهرمان با مغلوب کردن او، که نشانگر توانایی‌اش است، به موفقیت و آرزوی خویش می‌رسد. به‌طور مثال، در شاهنامه فردوسی، رستم از هفت‌خوان عبور می‌کند تا به مأموریتی که به او محول شده (نجات کی‌کاووس و ارتش ایران) جامه عمل می‌پوشاند. در این گذر هفت مرحله‌ای، نه شیر، نه اژدها، بلکه دیوان مشکل‌آفرین اصلی هستند.در بسیاری از متون ادبی و آیینی، از دیو سخن رفته است. به خصوص در افسانه‌ها دیو به اتفاق موجودات خطرآفرین دیگر مثل شیر، گرگ، اژدها و… نقش مهمی ایفاء می‌کند. قصه‌هایی که به دیو مربوط می‌شود، در ایران بسیار است …