عقاب سفید

کتاب عقاب سفید اثر منصور خانلو

پژوهشی در زندگی حسن صباح و فرقه اسماعیلیه

اسماعیلیه یكی از کهن­ترين فرقه­هاي انشعابي شيعه است. كه منسوب به اسماعيل فرزند ارشد پيشواي ششم شيعيان ـ امام صادق (ع) ـ است. عمده تمركز اسماعيليان در كشور مصر بوده است، با وجود اين، حضور مستمر و فعال اينان در ايران و قلعه­هاي الموت از نكات برجستة تاريخ اين گروه است. نام اسماعيليان با حسن صباح پيوندي عميق دارد، ضمن آنكه جنگ­ و گريزهاي ايشان با حكومت­هاي وقت از مهم­ترين شاخصه­هاي ايشان به شمار مي­آيد… با تكيه بر روايات رسيده از مورخين، پيرامون شروع دعوت اسماعيلي، چنين دانسته مي شود كه اسماعيليان در قرن سوم در مناطق ايران وجود داشته اند. تاريخ شكل گيري اسماعيليان در ايران و نحوه فعاليت آنها تا پيش از اين تاريخ نيز به دلايل مختلفي، در اختيار پژوهشگران نمي باشد. گزارش هاي پراكنده ديگري پيرامون اسماعيليه ايران در قرن چهارم، حاكي از حضور آنان در اين سرزمين است، ولي با وجود اين نقل هاي تاريخي، ‌هنوز هم ابهامات زيادي در اين دوره موجود مي باشد كه احتياج به بررسي و تحقيق وسيع دارد . اما در مورد اينكه چگونه اسماعيليه راه به ايران باز كرد، بايد گفت پس از شكل گيري دولت فاطمي، اين دولت اقدام به فرستادن داعيان به مناطق مختلف كرد، ‌از آن جمله مي توان از ايران نام برد. به عنوان مثال مي توان از ابوحاتم رازي، ابو عبدالله نسفي، حميدالدين احمد كرماني و… نام برد، البته از داعيان بزرگ اسماعيلي مي توان به ابو يعقوب سجستاني اشاره كرد كه در واقع ادامه دهنده تفكر فلسفي استاد خود ، نسفي بوده است …