تاریخ روابط ایران و ناپلئون

کتاب تاریخ روابط ایران و ناپلئون اثر عباس میرزا اعتضاد الدوله

زمان نیمه اول قرن سیزدهم هجری وقایع و حوادث بزرگ و مهمی در اروپا روی داده است. که اثرات آن از حدود اروپا خارج شد و به دیگر نقاط جهان نیز وارد شد. در این میان ایران هم به نوبه خود از اثرات آن حوادث مهم مانند انقلاب کبیر فرانسه و جهانداری ناپلئون کبیر و لشکرکشی ها و فتوحات او بی نصیب نماند. سیاست خارجی ناپلئون اول و عشق او به غلبه بر انگلستان و جنگ های بین ایران و کشور استعمارطلب روسیه تزاری خواه ناخواه دربار فرانسه و ایران را به هم نزدیک کرد. در پی تهاجم سپاه روسیه به ناحیه قفقاز در سال ۱۲۱۸هـ.ق. فتحعلی شاه که درصدد جلب متحدی بود، نامه ای مبنی بر علاقه خود به عقد اتحاد با فرانسه به ناپلئون نوشت. ناپلئون با آنکه با این اتحاد موافق بود، اما چون اطلاعات دقیق و کاملی از وضع سیاسی و عمومی ایران نداشت، بعد از رسیدن نامه فتحعلی شاه، ژوبر مترجم و منشی دربار خود را از راه عثمانی به ایران فرستاد تا تحقیقات خود را از دو کشور مزبور به امپراتور گزارش دهد. کمی بعد از حرکت ژوبر، ناپلئون آجودان مخصوص خویش رومیو را نیز به ایران فرستاد. رومیو در رجب سال۱۲۲۰ هـ.ق. با منشی خود وارد تهران شد، اما چند روز بعد از ورود به ایران وفات یافت. ۹ ماه بعد از مرگ رومیو، ژوبر که قبل از ورود به ایران برای انجام ماموریتی به عثمانی رفته بود، به ایران آمد و به حضور فتحعلی شاه رسید. اما او نیز به علت بیماری نتوانست در ایران دوام آورد و ناگزیر شد ایران را ترک کند و به اروپا برگردد… …با مرگ آغا محمدخان قاجار حكومت ايران به فتحعلي شاه رسيد و مدت سي سال و پنج ماه بر ايران حكومت كرد. حكومت وي مصادف بود با ظهور ناپلئون در اروپا، كوشش دولت انگلستان براي حفظ مستعمرات خود و به قدرت رسيدن الكساندر اول تزار روسيه كه مي خواست به وصيت پطر كبير براي راه يابي به آب هاي آزاد …