دین هخامنشیان

کتاب دین هخامنشیان در دو قسمت مجزا تنظیم شده . نیمه‌ اول کتاب را مرتضی ثاقب‌فر با عنوان «دین هخامنشیان» تالیف کرده که در آن وی به بررسی سنجشگرانه‌ دین هخامنشیان و دیدگاه‌های دیگر پژوهشگران پرداخته و در پایان نگرش و دیدگاه‌های خود را بیان کرده است. نیمه‌ دوم کتاب نیز نوشته‌ «ژاک دوشن‌گیمن» استاد پیشین رشته زبان‌های ایرانی در دانشگاه لیژ (بلژیک) و از ایران‌شناسان نامور اروپاست که در سه مقاله به مسایلی چون «اصالت زرتشت»، «دین هخامنشیان» و «دین و سیاست، از کوروش تا خشایارشا» پرداخته است. از جمله مباحثی که مرتضی ثاقب‌فر در نیمه نخست کتاب به آن پرداخته است، نام زرتشت در کتیبه‌های ایرانی و متون یونانی، ‌نبودن نام اوستا در کتیبه‌ها و لوحه‌ها و نوشته‌های مورخان باستانی،‌ یکتاپرستی گاهانی و چند‌گانه‌پرستی هخامنشی، قربانی خونین حیوانات،‌ خاکسپاری مردگان، نام‌ها و لقب‌های شاهان هخامنشی، ‌گل‌نبشته‌های تخت جمشید و غیره است. در بخش دوم کتاب، «دوشن‌گیمن» مسایلی چون زرتشت و دین او، ‌پرستشگاه‌ها، ‌قربان‌گاه‌ها، ‌اعمال وآیین‌های ایزدان، اسطوره‌ها و نمادهای زرتشتی و مسایلی از این دست را مورد بررسی قرار داده است. مترجم در نخستین صفحات کتاب خود درباره انگیزه تالیف و ترجمه چنین نوشتاری درباره دین هخامنشیان می‌نویسد: «همان‌گونه که در عرصه سیاسی پدیده دموکراسی‌خواهی در صورت تحقق خود می‌تواند تا سال‌ها جامعه‌ای را که هیچ‌گاه در طول تاریخ طولانی‌اش تجربه مردم‌سالاری نداشته است، در همان بحران معروف به بحران دموکراسی فرو ببرد تا سرانجام جامعه بتواند خود را بازیابد و به آن اندازه از بلوغ سیاسی دست یابد که هر انسان، ‌به راستی خود را یک شهروند مستقل بداند که صاحب رای است…. در عرصه فرهنگی نیز با پدیده‌ای مشابه که گاه آن را بحران هویت نامیده‌اند روبه‌رو هستیم… آنچه بحران هویت نامیده می‌شود، ‌در واقع برانگیخته‌شدن خودآگاهی ایرانی است برای آفریدن یک آگاهی نوین … لیک در این عرصه نیز مانند عرصه سیاسی، بازار سیاهی از تولیدات وجود دارد که به ناگزیر کالاهای تقلبی و گمراه‌کننده را نیز در کنار کالاهای مرغوب به روان‌های تشنه آموختن عرضه می‌دارند. اما نباید پنداشت که همه عرضه‌کنندگان این کالاهای گمراه‌کننده، خود با نامرغوب‌بودن و گمراه‌ کننده بودن کالاهای تولیدی خود آگاه هستند.»