بندهش ایرانی

کتاب بندهش ایرانی اثر تهمورس دینشاه

بندهش بزرگ همین کتاب حاضر است که با نام بندهش ایرانی شناخته شده و در اصل نسخه کاملتر نسخه هندی بندهش است که پس از آن به آن نسخه بندهش کوچک نام می نهدند.

بندهش کوچک را فردیناند یوستی در سال 1968 با آوانوشت و ترجمه و واژه نامه در شهر لیپزیک به چاپ رسانده است و بسیار کمیاب است.

 از بندهش بزرگ سه دستنویس به شنانه های td1 و td2 و tdh به جای مانده است.
این نشانه ها یادآور نام صاحبان آنهاست.
دستنویس های td شماره 1و 2 به نام تهمورس دینشاه جی انکلساریا و dh به نام دستور هوشنگ جی جاماسب جی ( شمس العلماء) خوانده شده است.
از این سه تنها نسخه td2 به کوشش هیربد تهمورس دینشاه جی انکلساریا و با پیشگفتاری از پسرش بهرام گور تهمورس انکلساریا به سال 1908 در شهر بمبئی بعنوان جلد سوم مجموعه متن های پهلوی و به یاد جشن پنجاهه ملکه ویکتوریا چاپ شده است.

 دستنویس td2 را که بندهش بر یکصد و بیست و دو برگ نخستین آن نوشته شده است چنانکه بهرام گور تهمورس انکلساریا در پیشگفتار خویش بر آن می نویسد دستور تیرانداز برای تهمورس دینشاه پدر بهرام گور از یزد به بمبئی برده است.
در ایران این دستنویس از آن دستور شهریار نامدار بوده است.اندازه آن 24 در 19 سانتیمتر و بر هر صفحه ای پانزده سطر نوشته شده است.
برگ نخست و روی برگ دوم ظاهرا سفید بوده و بر آن چیزی نوشته نشده بوده است.
اکنون برگ نخست آن در دست نیست و بر روی برگ دوم به دست صاحبان تازه آن چند بیت شعر فارسی نوشته شده است.
متن بندهش از پشت برگ دوم آغاز میشود و در روی برگ 122 پایان می پذیرد.

 برای آگاهی بیشتر از متن های پهلوی دیگری که در این دستنویس سیصد و هفتاد برگی یافت می شود خواننده باید به پیشگفتار بهرام گور رجوع کند.
وی در همین پیشگفتار دو دستنویس دیگر بندهش ایرانی یعنی td1 و tdh را به درستی و دقت تمام بررسی و توصیف کرده است